حکم حکومتی از جمله اختیارات رهبر جمهوری اسلامی ایران است که در سالهای اخیر از طرف عده ای از ناآگاهان عرصه های سیاسی و حقوقی مورد تشکیک واقع شده و شبهه های فراوانی در این خصوص مطرح شده است .
صرف نظر از جایگاه اعتقادی و شرعی این موضوع ، برای روشن شدن جنبه حقوقی و قانونی آن نوشتار زیر را از استاد دانشکده حقوق دانشگاه تهران و حقوقدان برجسته کشورمان دکتر غلامحسین الهام با هم مرور می کنیم :

در مورد حکم حکومتی در قانون اساسی باید به نکات زیر توجه نمود:

1. نظام حکومتی جمهوری اسلامی ایران، دینی است. این امر در اصول یکم، دوم و چهارم قانون اساسی به‌صراحت بیان شده است.
2. نظام اسلامی مبتنی بر قواعد و اصول و احکام پیش‌تر از قانون اساسی است و اعتبار و مشروعیت قانون اساسی متخذ از این اصول و مبتنی بر آن است.
3. بر این اساس، احکام و قواعد اسلامی که به ویژه در ظرف فقه اسلامی تجلی یافته‌اند از منابع حقوق اساسی به شمار می‌روند و از اعتباری هم‌سنگ قانون اساسی برخوردارند.
4. احکام و اوامر فقیه از زمره احکام شرعی است، بنابراین احکام، اوامر و نواهی فقیه واجد الشرایط از مصادیق احکام شرعی هستند و به این اعتبار از منابع حقوق اساسی کشور محسوب می‌شوند. اوامر و فرامین امام(ره) و رهبری به مثابه منابع حقوق‌اساسی هستند. مثل فرمان تشکیل مجمع تشخیص مصلحت قبل از بازنگری قانون اساسی یا شیوه بازنگری قانون اساسی که در این قانون پیش بینی نشده بود.
5. بر همین اساس قانون اساسی به‌ویژه در اصل پنجاه و هفتم، به «ولایت مطلقه» فقیه تصریح می‌کند و قوای سه ‌گانه کشور را زیر نظر «ولایت مطلقه فقیه» توصیف، تعریف و مشروعیت می‌بخشد.
6. این ولایت مطلقه همان مکتب فقهی امام (قدس‌سره) است که در زمینه حکومت همان اختیارات رسول‌الله و ائمه علیهم السلام را برای فقیه، قائلند اگر چه فقیه از نظر اعتبار معنوی و جایگاه شأنی، هرگز به پیامبر و ائمه نمی‌رسد و برخی مقامات منحصر به آنان صلوات‌الله علیهم است. لکن آنچه به عنوان «حاکم» و اختیارات و تصرفات حکومتی انجام داده‌اند، همان اختیار برای فقیه در عصر غیبت نیز وجود دارد.
7. در اصل پنجاه و هفتم آمده است:
«قوای حاکم در جمهوری اسلامی ایران عبارتند از: قوه مقننه، قوه مجریه و قوه قضاییه که زیر نظر ولایت مطلقه امر و امامت امت بر طبق اصول آینده این قانون اعمال می‌گردند. این قوا مستقل از یکدیگرند.»
ممکن است برخی از این اصل این‌گونه استنباط کنند که بخش اخیر آن که گفته است «برطبق اصول آینده این قانون اعمال می‌گردند» به ولایت مطلقه امر و امامت امت برمی‌گردد. یعنی با این تفسیر ولی امر باید در محدوده وظایف مقرر در قانون اساسی عمل نماید، اگر این تفسیر درست باشد، اصل ولایت مطلقه امر، بی‌معنی شده و از اساس نفی می گردد. لذا اصل 57 و بلکه قانون اساسی در خصوص ولایت فقیه تعارض‌مند است. بنابراین با دقت در ظهور این اصل و هم باتوجه به سابقه مذاکرات مجلس بازنگری، نادرستی این تفسیر معلوم می‌گردد. وجه حرف صحیح آن است که بخش اخیر اصل 57 ناظر به اعمال قوای سه‌گانه است که چکونگی اجرا و اعمال این قوا مطابق قانون اساسی است و نه ولایت مطلقه امر.
8. علاوه بر اصل 57، در اصل 110 نیز حل معصلات نظام که از  طریق عادی قابل حل نیست بر عهده رهبری قرار داده شده است. (بند 8). طرق عادی همان طرق قانونی و احکام اولیه است. این تعبیر بیانگر اختیارات حکومتی است و اگر اصل اختیارات حکومتی حاکم پذیرفته نشده باشد، حل معضلات ممکن نخواهد بود.
تجربه اعمال این حکومت برای حل معضلات و تأمین مصالح عامه مردم به وسیلة امام راحل در طول ده سال حکومت، سبب شد که مجلس بازنگری قانون اساسی بعد از بحث فراوان این امر را در قانون اساسی تصریح کند.
امام (ره) نیز در وصیت‌نامه‌ی الهی خود به عنوان یک سند اساسی در اداره‌ی نظام اسلامی به این مهم تصریح فرموده‌اند، آنجا که خطاب به شورای نگهبان آمده است:
«از شورای محترم نگهبان می‌خواهم و توصیه می‌کنم ، چه در نسل حاضر و چه در نسل‌های آینده  که با کمال دقت و قدرت وظایف اسلامی و ملی خود را ایفا و تحت‌تاثیر هیچ قدرتی واقع نشوند و از قوانین مخالف با شرع مطهر و قانون اساسی بدون هیچ ملاحظه جلوگیری نمایند و با ملاحظه ضرورات کشورکه گاهی با احکام ثانویه و گاهی به ولایت فقیه باید اجرا شود توجه نمایند.»
از این بیان امام(ره) استفاده می‌شود که ایشان «ولایت فقیه» را از مبانی رفع ضرورات کشور همچون رجوع به احکام ثانویه می‌دانند. البته در بیانات دیگر «اصل حکومت» را ایشان از احکام اولیه ذکر فرموده‌اند. از این بیان همچنین استفاده می‌شود که بدون «ولایت فقیه» که مقصود احکام حکومتی حاکم و فقیه است کشور دچار بن‌بست خواهد شد و این با اساس فقه که به تعبیر امام فلسفه عملی حکومت است مغایر خواهد بود. با این وصف وجود احکام حکومتی، لازمة حکومت است و بدون آن حکومت کامل نیست و محقق نیز نخواهد شد.
با انضمام تعبیر اصل 57 درخصوص «ولایت مطلقه» به نظرات امام(ره) که از منابع حقوق اساسی کشور است، اعتبار و جایگاه احکام حکومتی مشخص می‌شود. به این ترتیب علاوه بر اصل پنجاه و هفتم، اصل یکصد و دهم نیز مؤید پذیرش حکم حکومتی و ولایت مطلقه است.
در اصل 112 نیز که در مقام تأسیس مجمع تشخیص مصلحت است، در جایی که گفته است در مواردی که شورای نگهبان مصوبه مجلس را خلاف موازین شرع بداند و مجلس با در نظر گرفتن مصلحت نظام نظر شورای نگهبان را تأمین نکند، حل موضوع و تشخیص مصلحت را به عهدة مجمع تشخیص دانسته است، نشان از آن دارد که این مجمع برای اعلام احکام حکومتی تشکیل شده، چرا که احکام حکومتی ممکن است حکم اولیه را متوقف و یا برای مدتی تعطیل نماید، و این حکم حاکم بر دیگر احکام اولیه می‌شود. و با همین دیدگاه نیز شورای نگهبان، در تفسیر اصل 112 گفته است: «هیچ یک از مراجع قانونگذاری حق رد و ابطال و نقض و فسخ مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام را ندارند.»
9. اصل چهارم قانون اساسی، موازین شرعی را بر اطلاق و عموم قانون اساسی و بر همه‌ی قوانین حاکم ندانسته است. لذا از آنجایی که حکم حکومتی از زمرة احکام شرعی محسوب می‌شود و چنان‌که از عنوان آن برمی‌آید «حاکم» نیز هست توجه به اطلاق این اصل متضمن پذیرش حکم حکومتی نیز هست.
10. حکم حاکم می‌تواند دامنه‌ی احکام را تضییق یا توسعه دهد، و مبتنی بر مصالح ملزمه‌ای است که فلسفه‌ی و مناط احکام شرعی است. از این جهت بر همگان اجرای آن واجب می‌شود و هیچ‌ کس به هر توجیهی ولو این توجیه که مبانی احکام ولایی را قبول ندارد، نمی‌تواند از پذیرش و اجرای آن سر باز بزند.

خبرگزاری فارس: مسئول بخش مبارزه با شرکت‌های هرمی وزارت اطلاعات با اعلام خبر دستگیری 10 عضو اصلی یک شرکت هرمی از مردم خواست تا زمان اعلام اسامی شرکت‌های دارای مجوز از سوی وزارت بازرگانی اکیدا از عضویت در هر شرکت مدعی بازاریابی شبکه‌ای خودداری کنند.

به گزارش خبرگزاری فارس، مسئول بخش مبارزه با شرکت‌‌های هرمی وزارت اطلاعات در مصاحبه با خبرنگاران در خصوص آخرین اقدامات مربوط به مبارزه با شرکت‌‌های هرمی اظهار داشت: در پی وصول گزارش‌های متعدد مردمی و شکایات واصله به دستگاه قضایی درباره فعالیت شرکت موهوم ویپرول که در فضای مجازی با پوشش تجارت الکترونیک و سرمایه‌گذاری در بورس‌های بین‌المللی، بازار نفت و طلا، صنایع پیشرفته و فروش اسلحه، اقدام به کلاهبرداری‌ گسترده از مردم و در نهایت تعطیلی سایت خود کرده بود، با تلاش و پیگیری‌های اطلاعاتی سربازان گمنام امام زمان (عج) در استان‌های مختلف کشور از جمله بوشهر، کرمان و تهران 10 نفر اعضای اصلی این شبکه شناسایی، بازداشت و تحویل مراجع صالحه قضایی شدند.
این مقام امنیتی در پاسخ به این سؤال که برخی شرکت‌های هرمی مدعی هستند در وزارت بازرگانی ثبت‌نام و مجوز فعالیت دریافت کرده اند، گفت: تاکنون هیچ‌گونه مجوزی جهت فعالیت بازاریابی شبکه‌‌ای برای متقاضیان صادر نشده و صرف ثبت‌نام شرکت‌ها، مجوزی برای فعالیت آنها تلقی نمی‌شود.
وی افزود: در بررسی‌های اولیه صورت گرفته مشخص شده برخی شرکت‌هایی که از قبل تحت عنوان بازاریابی شبکه‌ای مشغول فعالیت بوده‌اند، اقداماتی انجام داده‌اند که در واقع نوعی فعالیت هرمی است و طبعا به این عده فرصت داده خواهد شد عملکرد خود را اصلاح و تخلفات گذشته را جبران کنند.
مسئول بخش مبارزه با شرکت‌های هرمی وزارت اطلاعات در ادامه از مردم خواست تا زمانی که نام شرکت‌های دارای مجوز از سوی وزارت بازرگانی اعلام نشده، اکیدا از عضویت در هر شرکت مدعی بازاریابی شبکه‌ای خودداری کنند تا در آینده گرفتار نشوند.
این مقام مسئول در وزارت اطلاعات در خصوص تعداد سرشبکه‌های اصلی شرکت کوئیست که خود را معرفی کرده‌اند هم توضیح داد: همانگونه که اطلاع دارید، پس از ضربه بزرگی که منجر به تعطیلی بیش از 410 دفتر این شرکت هرمی در شهر تهران شد، گروه زیادی از عوامل اصلی شرکت مزبور آمادگی خود را برای توقف فعالیت در این شرکت و تلاش جهت کسب رضایت مالباختگان اعلام داشتند و وزارت اطلاعات و دستگاه قضایی نیز آمادگی خود را جهت کمک به آنان برای جبران عملکرد نادرست خود اعلام کردند.
وی افزود: در روزهای اول تعداد زیادی از افراد نادم خود را معرفی کردند؛ به طوری که امکانات موجود وزارت اطلاعات و دادسرا قادر به پاسخگویی آنان نبود و به همین دلیل یک سایت اینترنتی برای اخذ اطلاعات به آدرس QUESTEFSHA.COM طراحی و اعلام شد که تاکنون بیش از سه هزار نفر از سران و اعضای اصلی این شرکت خود را در این سایت معرفی کرده و بخش اعظم فعالیت شرکت در ایران هم تعطیل شده است.
این مقام امنیتی این نکته را هم متذکر شد که از سوی وزارت اطلاعات به سر شبکه‌های شرکت مذکور سه ماه مهلت داده شده که خود را معرفی کرده و طی زمان‌بندی مشخصی که اعلام خواهد شد، رضایت شکات خود را جلب کنند.
وی در پایان خاطر نشان کرد: افرادی که خود را معرفی کردند، در تلاشند تا برای جلب رضایت شکات و بازگشت وجوه آنها برنامه‌ریزی کنند که در این صورت با هماهنگی دستگاه قضایی در برخورد با آنان رأفت اسلامی اعمال خواهد شد و بدیهی است به زودی برخورد با آندسته از سرشبکه‌هایی که خود را معرفی نکرده باشند، مجددا آغاز خواهد شد.

فست‌فود:

لازم نیست در مورد غذاهای آماده زیاد صحبت کنیم، چرا که بیشتر افراد در مورد مضرات آنها زیاد شنیده‌اند. تنها یک جمله کافی است. فست‌فود نخورید.

روغن‌های اشباع:

از خریدن و خوردن کلوچه‌ها، شیرینی‌ها، کراکرها، فست‌فود و یا هر غذایی که با روغن‌های اشباع تهیه شده خودداری کنید تا هم جلوی بیماری قلبی را بگیرید، هم جلوی پیری را.

روغن‌های صنعتی:

روغن‌های صنعتی که در تهیه چیپس‌ها و سایر اسنک‌ها کاربرد دارند، سبب درد شکم و سایر مشکلات گوارشی می‌شود و مصرف آنها باعث می‌شود که افراد کمتر به سوی خوردن میوه و سبزی که پوست را شاداب می‌کنند، بروند.

نیترات‌ها:

نیترات‌ها که به میزان زیاد در هات‌داگ‌ها و گوشت‌های نمک‌سود وجود دارند، سرطان‌زا هستند و توصیه می‌شود اگر  غذاهایی که حاوی نیترات‌هاست، مصرف می‌کنید، حداقل از ویتامین‌ C بیشتری استفاده کنید تا از تاثیر این مواد روی معده شما کاسته شود.

چربی‌های اشباع حیوانی:

این چربی اشباع درون برخی گوشت‌های قرمز پرچرب، پوست مرغ و همچنین در لبنیات پرچرب موجود است و بهتر است در مصرف آنها حد تعادل رعایت شود.

میان‌وعده‌های شور:

مصرف میان‌وعده‌های شور باعث افزایش فشارخون شده و تحقیقات نشان داده مصرف زیاد مواد شور و چرب باعث ابتلا به برخی بیماری‌های مزمن و همچنین پیری پوست می‌شود.

غذاهای فریز شده:

این غذاها به‌طور طبیعی برای سلامت بدن مضر نیستند؛ البته اگر به‌طور مناسب فریز شوند. اما اگر می‌توانید غذاهای تازه مصرف کنید، خوردن گوشت و غلات و فیبرها به‌صورت تازه که حاوی مقدار بیشتری آنتی‌اکسیدان‌های ضدپیری است، توصیه می‌شود.

رازهای موفقیت

نکاتی جالب برای موفقیت و پیشرفت بیشتر در زندگی

 روز اول
از کارهایی که ناچاری انجام دهی لذت ببـــر.نق زدن تنها تو را خسته تر می کند و نمی گذارد کار را درست انجام دهی.اما اگر با موفقیت مانند یک دوست رفتار کنی.
مثل سگ همه جا به دنبالت خــواهد بود.
روز دوم
سعی کن کارهایت را از صمیم قلب انجام دهی.نه به صرف این که ناچاری انجام دهی.باید به کارت ایمان داشته باشی.یک جریان آب ضعیف ، تنها نیمی از باغچه را آبیاری می کند.
روز سوم
همه چیز را همانطور که هست بپذیر.خواستن تنها، چیزی را تغییر نمی دهد.خواستن، باد را از وزیدن باز نمی دارد و برف را به آب نبات تبدیل نمی کند.
اگر می خواهی چیزها را بهتر از خودشان تبدیل کنی، با آنها همان گونه که هستند مواجه شو.
روز چهارم

امام خمینی کیست ؟
هم اکنون سی و دو سال از انقلاب می گزرد . از بزرگ مردی هچون امام (ره) چه میدانیم کسی که با تمام وجودش خودش را وقف اسلام و انقلاب کرد . قضاوت را به عهده ی خودتان میگزارم :

رادیو بی بی سی هنگام اعلام درگذشت امام گفت :
امروز مردی چشم از جهان فرو بست که با درگذشت او چشم های بسیاری در جهان غرب آسوده خوابید .
چرا یک انسان به اینجا می رسد ؟
جهان بزرگ و قدرتمند غرب ، از چه چیز این پیرمرد هشتاد و هفت ساله می ترسید ؟
چطور می شود که در سال 57 ، پیرمردی هفتاد پنج ساله ، تجسم خواست ملیون ها انسان می گردد ؟
چرا در هنگامه انقلاب ، پیر و جوان ،‌ مذهبی و مارکسیست ، کرد و لر و عرب و فارس ، تنها و تنها یک مرد را در افق نگاه خود می نگریستند ؟
چرا آن زن ارمنی ،‌ در هنگام عبور تشییع کنندگان امام ، بر در خانه خود می ایستد و آرام آرام می گرید ؟
گویی همه تاریخ یک ملت در وجود این مرد خلاصه شده است .
گویی همه بغض های فرو خفته هزاران مادر فرزند از دست داده ، از گلوی این پیرمرد به فریاد در آمده است .
همه تاریخ معاصر ما ، درد است و سرکوب و سختی و هجوم بیگانه ، و این مرد تجسم خواست یک ملت است تا بر همه این تسلسل باطل پایان ببخشد .
تسلسلی از تباهی ها و خود فروشی ها ، دخالت بیگانه و شکست و قتل عام همه مصلحان و خیرخواهان این ملت .
هنگامه انقلاب است ، انقلابی بزرگ با امیدهایی نهفته اما درخشان و رهایی بخش .
رهبر این انقلاب تنها کسی می تواند باشد که امواج خروشان این انقلاب او را بپذیرد و نماینده و راهبر خویش بشناسد .
مبارز و تبعیدی ، صنعتگر و بازاری ، دانشجو و طلبه ، خانه دار و دانش آموز ، همه و همه به خروش آمده بودند .
نوعی انتظار مطرح بود ،
انتظار برای حکومت صالحان ، برای برپایی همه امیدهای یک ملت ، یک نسل و یک جامعه .
تحقق امیدهایی که دویست سال در این خانه ندا داده شد و محقق نشد .
امیدهایی که بهترین های یک ملت بر سر آن به باغ فین کشانده شدند ، با کودتا نابود شدند و عاقبت در زندان های ساواک پرپر گشتند .
و براستی چه کسی می توانست مظهر همه این امیدها باشد ؟
شهید مطهری در توصیف امام می گوید :
چه بگویم از کسی که صحبت از او همه وجودم را به لرزه در می آورد . خیلی کم می شود که تمام تجسم خواست یک ملت در وجود یک مرد خلاصه شده باشد .

به عنوان یک ایرانی از تمام ملت شریف ایران میخواهم که یاد و خاطر این بزرگ مرد را هرگز فراموش نکنیم . انشاالله

به نام خداوند بخشاینده مهربان ‌این فرمانی است از بنده خدا، علی امیر المؤمنین، به مالک بن حارث اشترنخعی در پیمانی که با او می‌نهد، هنگامی که او را فرمانروایی مصر داد تا خراج آنجا را گرد آورد و با دشمنانش پیکار کند و کار مردمش را به صلاح آورد و شهرهایش را آباد سازد.

او را به ترس از خدا و برگزیدن طاعت او بر دیگر کارها و پیروی از هر چه درکتاب خود بدان فرمان داده، از واجبات و سنتهایی که کس به سعادت نرسد مگر به پیروی از آنها، و به شقاوت نیفتد، مگر به انکار آنها و ضایع گذاشتن آنها. و باید که خدای سبحان را یاری نماید به دل و دست و زبان خود، که خدای جل اسمه، یاری‌کردن هر کس را که یاریش کند و عزیز داشتن هر کس را که عزیزش دارد بر عهده گرفته‌است. و او را فرمان می‌دهد که زمام نفس خویش در برابر شهوتها به دست گیرد و ازسرکشی هایش باز دارد، زیرا نفس همواره به بدی فرمان دهد، مگر آنکه خداوند رحمت آورد.

ای مالک، بدان که تو را به بلادی فرستاده‌ام که پیش از تو دولتها دیده، برخی دادگر و برخی ستمگر. و مردم در کارهای تو به همان چشم می‌نگرند که تو درکارهای والیان پیش از خود می‌نگری و درباره تو همان گویند که تو درباره آنها می‌گویی و نیکوکاران را از آنچه خداوند درباره آنها بر زبان مردم جاری ساخته، توان شناخت.

باید بهترین اندوخته‌ها در نزد تو، اندوخته کار نیک باشد. پس زمام هواهای نفس خویش فروگیر و بر نفس خود، در آنچه برای او روا نیست، بخل بورز که بخل ورزیدن بر نفس، انصاف دادن است در آنچه دوست دارد یا ناخوش می‌شمارد.مهربانی به رعیت و دوست داشتن آنها و لطف در حق ایشان را شعار دل خود ساز. چونان حیوانی درنده مباش که خوردنشان را غنیمت‌شماری، زیراآنان دو گروهند یا همکیشان تو هستند یا همانندان تو در آفرینش.

                                                                               
                                                                             
از آنها خطاها سر خواهد زد و علتهایی عارضشان خواهد شد و به عمد یا خطا، لغزشهایی کنند، پس، از عفو و بخشایش خویش نصیبشان ده، همانگونه که دوست داری که خداوند نیز از عفو و بخشایش خود تو را نصیب دهد. زیرا تو برتر از آنها هستی و آنکه تو را بر آن سرزمین ولایت داده، برتر از توست و خداوند برتر از کسی است که تو را ولایت داده است. ساختن کارشان را از تو خواسته و تو را به آنها آزموده است.

ای مالک، خود را برای جنگ با خدا بسیج مکن که تو را در برابر خشم او توانی‌نیست و از عفو و بخشایش او هرگز بی‌نیاز نخواهی بود.هرگاه کسی را بخشودی، ازکرده خود پشیمان مشو و هرگاه کسی را عقوبت نمودی، از کرده خود شادمان مباش.

هرگز به خشمی، که از آنت امکان رهایی هست، مشتاب و مگوی که مرا بر شما امیرساخته‌اند و باید فرمان من اطاعت‌شود. زیرا، چنین پنداری سبب فساد دل و سستی دین و نزدیک شدن دگرگونیها در نعمتهاست. هرگاه، از سلطه و قدرتی که در آن هستی در تو نخوتی یا غروری پدید آمد به عظمت ملک خداوند بنگر که برتر از توست و بر کارهایی تواناست که تو را بر آنها توانایی نیست. این نگریستن سرکشی تو را تسکین می‌دهد و تندی و سرافرازی را فرو می‌کاهد و خردی را که از تو گریخته‌است به تو باز می‌گرداند.

بپرهیز از اینکه خود را در عظمت با خدا برابر داری یا در کبریا و جبروت، خود را به او همانند سازی که خدا هر جباری را خوار کند و هر خودکامه‌ای را پست و بیمقدار سازد. هر چه خدا بر تو فریضه کرده است، ادا کن و درباره خواص خویشاوندانت و از افراد رعیت، هر کس را که دوستش می‌داری، انصاف را رعایت‌نمای که اگر نه چنین کنی، ستم کرده‌ای و هر که بر بندگان خدا ستم کند، افزون بر بندگان، خدا نیز خصم او بود. و خدا با هر که خصومت کند، حجتش را نادرست سازد و همواره با او در جنگ باشد تا از این کار باز ایستد و توبه کند. هیچ چیز چون ستمکاری، نعمت‌خدا را دگرگون نکند و خشم خدا را برنینگیزد، زیرا خدا دعای ستمدیدگان را می‌شنود و در کمین ستمکاران است.

باید که محبوبترین کارها در نزد تو، کارهایی باشد که با میانه‌روی سازگارتر بود و با عدالت دم سازتر و خشنودی رعیت را در پی داشته باشد زیرا خشم توده‌های مردم، خشنودی نزدیکان را زیر پای بسپرد و حال آنکه، خشم نزدیکان اگر توده‌های مردم از تو خشنود باشند، ناچیز گردد.

خواص و نزدیکان کسانی هستند که به هنگام فراخی و آسایش بر دوش والی باری گران‌اند و چون حادثه‌ای پیش آید کمتر از هر کس به یاریش برخیزند و خوش ندارند که به انصاف درباره آنان قضاوت شود. اینان همه چیز را به اصرار از والی می‌طلبند و اگر عطایی یابند، کمتر از همه سپاس می‌گویند و اگر به آنان ندهند، دیرتر از دیگران پوزش می‌پذیرند. در برابر سختیهای روزگار، شکیباییشان بس اندک است. اما ستون دین و انبوهی مسلمانان و ساز و برگ در برابر دشمنان، عامه مردم هستند، پس، باید توجه تو به آنان بیشتر و میل تو به ایشان افزونتر باشد.

و باید که دورترین افراد رعیت از تو و دشمنترین آنان در نزد تو، کسی باشد که بیش از دیگران عیبجوی مردم است. زیرا در مردم عیبهایی است و والی از هر کس دیگر به پوشیدن آنها سزاوارتر است. از عیبهای مردم آنچه از نظرت پنهان است، مخواه که آشکار شود، زیرا آنچه بر عهده توست، پاکیزه ساختن چیزهایی است که بر تو آشکار است و خداست که بر آنچه از نظرت پوشیده است، داوری کند. تا توانی‌عیبهای دیگران را بپوشان، تا خداوند عیبهای تو را که خواهی از رعیت مستور بماند، بپوشاند. و از مردم گره هر کینه‌ای را بگشای و از دل بیرون کن و رشته هر عداوت را بگسل و خود را از آنچه از تو پوشیده داشته‌اند، به تغافل زن و گفته سخن‌چین را تصدیق مکن. زیرا سخن چین، خیانتکار است، هر چند، خود را چون نیکخواهان وانماید.

با بخیلان رای مزن که تو را از جود و بخشش باز دارند و نه با حریصان، زیراحرص و طمع را در چشم تو می‌آرایند که بخل و ترس و آزمندی، خصلتهایی‌گوناگون هستند که سوء ظن به خدا همه را دربر دارد.بدترین وزیران تو، وزیری است‌که وزیر بدکاران پیش از تو بوده است و شریک گناهان ایشان.مبادا که اینان همراز وهمدم تو شوند، زیرا یاور گناهکاران و مددکار ستم پیشگان بوده‌اند.در حالی که، تومی‌توانی بهترین جانشین را برایشان بیابی از کسانی که در رای و اندیشه و کاردانی‌همانند ایشان باشند ولی بار گناهی چون بار گناه آنان بر دوش ندارند، از کسانی که‌ستمگری را در ستمش و بزهکاری را در بزهش یاری نکرده باشند.رنج اینان بر توکمتر است و یاریشان بهتر و مهربانیشان بیشتر و دوستیشان با غیر تو کمتر است.

اینان را در خلوت و جلوت به دوستی برگزین.و باید که برگزیده‌ترین وزیران توکسانی باشند که سخن حق بر زبان آرند، هر چند، حق تلخ باشد و در کارهایی‌که خداوند بر دوستانش نمی‌پسندد کمتر تو را یاری کنند، هر چند، که این سخنان‌و کارها تو را ناخوش آید.به پرهیزگاران و راست گویان بپیوند، سپس، از آنان‌بخواه که تو را فراوان نستایند و به باطلی که مرتکب آن نشده‌ای، شادمانت‌ندارند، زیرا ستایش آمیخته به تملق، سبب خودپسندی شود و آدمی را به سرکشی‌وادارد.

و نباید که نیکوکار و بدکار در نزد تو برابر باشند، زیرا این کار سبب شود که‌نیکوکاران را به نیکوکاری رغبتی نماند، ولی بدکاران را به بدکاری رغبت‌بیفزاید.باهر یک چنان رفتار کن که او خود را بدان ملزم ساخته است.و بدان، بهترین چیزی که‌حسن ظن والی را نسبت‌به رعیتش سبب می‌شود، نیکی کردن والی است در حق رعیت و کاستن است از بار رنج آنان و به اکراه وادار نکردنشان به انجام دادن کارهایی‌که بدان ملزم نیستند.و تو باید در این باره چنان باشی که حسن ظن رعیت‌برای توفراهم آید.زیرا حسن ظن آنان، رنج‌بسیاری را از تو دور می‌سازد.به حسن ظن تو، کسی سزاوارتر است که در حق او بیشتر احسان کرده باشی و به بدگمانی، آن‌سزاوارتر که در حق او بدی کرده باشی.

سنت نیکویی را که بزرگان این امت‌به آن عمل کرده‌اند و رعیت‌بر آن سنت‌به‌نظام آمده و حالش نیکو شده است، مشکن و سنتی میاور که به سنتهای نیکوی‌گذشته زیان رساند، آنگاه پاداش نیک بهره کسانی شود که آن سنتهای نیکو نهاده‌اند وگناه بر تو ماند که آنها را شکسته‌ای.تا کار کشورت به سامان آید و نظامهای نیکویی، که پیش از تو مردم برپای داشته بودند برقرار بماند، با دانشمندان و حکیمان، فراوان، گفتگو کن در تثبیت آنچه امور بلاد تو را به صلاح می‌آورد و آن نظم و آیین که مردم‌پیش از تو بر پای داشته‌اند.